Kur'ân'ın bizleri bilgilendirdiği gibi melekler; kudretli, şuurlu ve gözle görülmeyen madde ötesi varlıklardır. Kur'ân da meleklerin yapısı hakkında cinlerde olduğu gibi bilgi verilmemiştir. Ancak Kur'ân ayetlerinden, meleklerin cinlerde ki gibi özel bir nur-ışın enerjisi ile yaratıldıklarını öğreniyoruz. Kehf 18/50: " ... Melekler İblis dışında hepsi secde ettiler. Çünkü o cinlerdendi... " Melekler Yüce Yaratıcı'nın verdiği görevleri yerine getirirler ve devamlı ibadet ederler. Kendilerinde erkeklik-dişilik gibi unsurlar bulunmamaktadır. Uzayda son derece süratli hareket eden meleklerin sonsuz kabul edilen sayılarını ancak Cenâbı Allah bilmektedir. İnsanların dostu, temiz, masum, güzel huylu olan melekler, yaratılışın pozitif kutbunu temsil ederler. Onlara da kendi içlerinden peygamberler gönderilmiştir.
LÜTUFLANDIRILMIŞ KULLAR
21/26-27: ...Melekler lütuflandırılmış kullardır. Onlar Allah'ın sözünün önüne geçemezler. Hep O'nun emri ile hareket ederler.
41/38: ... Rabbinin katında bulunan (melekler) hiç usanmadan, gecegündüz Allah'ı tespih ederler.
Melekler, hiç durmadan Allah'a ibadet eden, verilen emirleri yerine getiren lütuflandırılmış (iyilik ve yardım görmüş) kullardır.
ERKEKLİK DİŞİLİK UNSURLARI
43/19: Rahman'ın kulları olan melekleri dişiler saydılar. Onların yaratılışına tanık mıydılar ki?
53/27: İşte ahirete inanmayanlar, meleklere dişi isim takıp duruyorlar.
Bazı inançsızlar, melekleri " Allah'ın kızları " zannederek onlara dişi isim takıyorlardı. Yaratılışlarına tanık mıydılar ki? Oysa meleklerin; maddi varlıklara mahsus yemek, içmek, uyumak ve erkeklik-dişilik gibi unsurları bulunmamaktadır.
SONSUZ SÜRAT
35/1: ... Melekler ikişer, üçer, dörder kanatlı elçiler yapan Allah'tır.
70/4: Melekler ve Ruh (Hz. Cebrail), oraya miktarı 50 bin yıl olan bir günde yükselirler.
Melekler sonsuz süratli varlıklardır. Kanatlı olmaktan maksat, onların müthiş süratlerinden ve kudretlerindendir. " Oraya miktarı 50 bin yıl olan bir günde yükselirler " ayeti meleklerin akıl almaz süratlerini ifade etmektedir. Evrenin sonsuz mesafelerine, ancak melekî bir hız ile erişebileceği de anlaşılmaktadır.
MELEKLERDEN RESULLER
22/75: Allah, meleklerden de resuller seçer, insanlardanda...
19/19: Ruh (Hz. Cebrâil) dedi: Ben sadece Rabbimin elçisiyim...
2/97-98: (Ey Resûlüm) De ki: Cebrâile kim düşman ise şunu bilsin ki, Allah'ın izni ile Kur'ânı senin kalbine bir hidayet rehberi, önce gelen kitapları doğrulayıcı mü'minler için de müjdeci olarak O indirmiştir. Kim Allah'a, meleklerine, peygamberlerine, Cebrâile ve Mikâil'e düşman olursa, bilsin ki Allah'da bu tür inkarcılara düşman kesilir.
Ayet'ten, meleklerin de tıpkı insanlarda olduğu gibi peygamberleri olduğunu öğrenmekteyiz. Kur'ân da, meleklerin en yücelmiş olanlarına " Ruh " ismi verilmiştir. Cebrâil Aleyhisselam'ın bir ismi de Ruh'tur. Mücâdile 58/22 de şöyle buyrulmuştur: " ... Allah onların kalplerine iman yazmış ve katından bir Ruh ile onları desteklemiştir. " Kur'ân da isimleri geçen dört büyük melek, büyük ihtimal ile meleklerin resulü durumundadır. Peygamber Efendimize vahy getiren Cebrâil, sur üfleyerek mahşerde dirilme sırrına işaret verecek İsrâfil, kudret belirişi ile görevli Mikâil ve ölüm meleği Azrâil. İnsanlarda olduğu gibi Kur'ân da isimleri bildirilmemiş daha pek çok meleklerden resuller bulunduğu kabul edilmektedir. Bazı İslâm alimleri, insan nüfusunun dört katı melek olduğunu kabul ederler. Sayılarını muhakkak ki Yüce Yaratıcı bilir.
KORUYUCU MELEKLER
72/27: ... Allah, Resulünün önünden ve arkasından koruyucu melekler tayin eder.
6/61: Kulları üzerinde egemenlik sahibi O'dur. Ve üzerinize koruyucu melekler gönderir...
13/11: Her insan için, onu önünden ve arkasından izleyen melekler vardır ki, kendisini Allah'ın emrine bağlı olarak koruyup denetlerler...
Evrensel sırları, yalnız ve yalnız herşeyin mutlak Yaratıcı'sı Cenâbı Allah bilir. Ancak bu sırları da bazı peygamberlerine açabilir. Cin şeytanlarının o bilgileri almaması veya resullerini yanıltmamaları için onlara özel koruyucu melekler tayin ederek muhafaza altına alır. Böylece peygamberler de elçilik görevlerini emniyetle yerine getirirler.
Yüce Yaratıcı, kulları üzerinde mutlak hakimdir. İnsanlar başıboş ve kendi halinde değillerdir. Herbirine koruyucu melekler göndererek onları tamamiyle denetime alır. Kulun Cenâbı Allah'ın hükmü ve kullanımı altındaki hayat öyküsü, ecel emri gelinceye kadar devam eder. Tegabün 64/11 de şöyle buyrulmuştur: " Allah'ın izni olmadıkça hiçbir felaket gelip çatmaz. " Ölüm, hastalık, kaza, sıkıntı gibi felâketler, Yüce Yaratıcı'nın bizler için takdir ettiği oluş sırları gereğidir.
KAYIT VE İLHAM MELEKLERİ
50/17-18: Sağında ve solunda oturmuş iki melek kayıt yapmaktadır. (insana) Bir söz söylendiğinde yanındaki gözcü hemen kaydediverir.
41/30-31: Muhakkak ki: " Rabbimiz Allah'tır. " deyip, sonra doğrulukta devam edenler üzerine melekler sürekli inerek şöyle derler: " Korkmayın, üzülmeyin de, size vaat olunan cennetle sevinin. biz sizin hem Dünya'da ve hem de ahirette dostlarınızız.
Kulların bütün fiillerini ve sözlerini ilâhî bir video teype alan kayıt melekleri de vardır ve bunlar kayıt için görevlendirilmiştir. Kıyamette de her benlik, yapmış olduğu kötülüğü ve iyiliği net bir şekilde bu ilâhî teypten görecek ve okuyacaktır. İsra 17/14: " Oku kitabını! Bugün sana hesap sorucu olarak benliğin yeter. "
Allah'a yönelmiş nefsleri; karanlıklardan çıkararak gönüllerinin aydınlatılması için, ilham melekleri vazifelendirilmiştir. Bunlar, kulların kalplerine devamlı ilham ve iman katarak onları yüceltirler.
ÖLÜM MELEKLERİ
32/11: De ki: sizin canınızı almaya vekil edilen ölüm meleği, canınızı alacak, sonra döndürülüp Rabbinize götürüleceksiniz.
6/61: ... Birinize ölüm geldiğinde elçilerimiz onun canını alırlar. Onlar, vazifede kusur etmezler.
Cenâbı Allah'ın canımızı almak için görevlendirdiği ölüm melekleri, ölümü kolaylaştıran özel yeteneklerle donatılmış bir kuvvettir. Dünya plânında " Halifelik " ile lütuflandırılmış olan insan; nefs ve ruh gibi iki unsurdan teşekkül etmiş benliği ile madde ötesi varlığımız ve bedeni ile de madde unsurumuzu teşkil eder. İnsan böyle karmaşık bir yapıya sahiptir. İşte bu unsurların, acı çekilmeden özel bir ilim ve enerji ile ayrılması, Cenâbı Allah'ın bir rahmetidir.
Bunun için özel enerji ve ilim ile donanmış "Ölüm Melekleri" görevlendirilmiştir. İslamiyet'te Azrail'in ölüm meleklerinin başı olduğu kabul edilmekle beraber, Kur'an'da kesin bir bilgi yoktur. Yukarıdaki ayetten her insan için ancak bir meleğin vazifelendirildiğini öğreniyoruz. Nahl 16/32: « Melekler iyi insanlar olarak (yaşayanların) canlarını alırken; "Selâm size, yaptıklarınıza karşılık cennete girin" derler.»
CEHENNEMDEKİ GÖREVLİLER
74/30-31: (Cehennemin) Üzerinde on dokuz muhafız melek vardır. Biz cehennem işlerine bakmakla ancak melekleri görevlendirmişizdir.
96/18: Biz de çağıracağız Zebanileri!
66/6: Ateşin başında çok katı, çok sert Allah'ın kendilerine buyurduğuna karşı gelmeyen ve emredildiklerini yapan melekler vardır.
Melekler, yaratılış gayeleri itibariyle Yüce Yaratıcı'nın verdiği görevleri yerine getiren kudretli varlıklardır ki cehennem işlerine de; çok sert emredileni yapan Zebani olarak isimlendirilen azab melekleri vazifelendirilmiştir. Kendi doğal ortamlarında müthiş güçleriyle, arınacak varlıkları terbiye ederler. Suç işlemiş kullara arınma işlemi yapılan cehennem, ürpertici ismine rağmen Cenâbı Allah'ın bir rahmetidir.
Cin