Nefs ve Ruh

RUH

Ruh; Yüce Allah'ın dilemesi ile insana yansıyan ve ona hayat veren ilâhî bir kudret, Yaratıcı ile insan arasında ilâhî bir cereyandır. İnsan, madde yönü bedeni ile ölümlü, madde ötesi ruhu ile de ölümsüzdür. Ruh hakkında Kur'ân'da az bilgi verilmiştir. Ruhun en büyük özelliği; bir cisme girdiği zaman ona hayat, hareket ve akıl vermesidir.

RUH RABBİMİN EMRİNDENDİR

17/85: Sana ruh hakkında soru sorarlar. De ki; ruh, Rabbimin emrindendir. Ve size bunun ilminden az birşey verilmiştir.

" Ruh, Rabbimin emrindendir " yani ruh; beni yaratan, peygamberler göndererek bana ilâhî yasaları öğreten ve beni terbiye eden Rabbimin katından bir emirdir. Ben kendimi ve Yüce Yaratan'ımı ruhun bendeki varlığı ile hisseder, duyar ve bilirim.

" Size bunun ilminden az birşey verilmiştir. " yani hakkında hiçbir şey bilmez değilim. Derinlemesine, hakikatine değil de ancak az bilgi sahibiyim. Ruhun hayat veren ilâhî bir güç olduğunu, nefsi de yaratılışın pozitif kuvveti olarak eğitip yücelttiğini, Cenâbı Hakk ile kul arasında ilâhî bir ceryan, bir iletişim olduğunu ve Hz. Adem'i ve dolayısiyle bütün insanları Kendi Ruhundan üfleyerek yarattığını bilirim.

Ruh ölümsüzdür ve Allahü Teâlâ'nın bütün sıfatlarına mazhardır, başka bir ifadeyle Cenâbı Hakk, dilediği özelliklerini ruh vasıtasiyle açığa çıkarmaktadır. Kullarının kavrayamayacağı bilgilerle meşgul olmasını istemediğinden, Kur'ân'da ruh hakkında fazla bilgi verilmemiştir.

RUHUMDAN ÜFLEDİM

15/28-29: ... Rabbin meleklere demişti ki: " Ben, kuru bir çamurdan şekillendirilmiş bir balçıktan bir insan yaratacağım. Onun yaratılışını tamamladığım ve içine Ruhumdan üflediğim zaman, onun için secdeye kapanın.
21/91: Namusunu koruyan Meryem'i de hatırla ki, emrimizle vücuda gelen bir ruhtan ona üfledik; Onu ve oğlunu alemler için bir ibret kıldık.

Büyük müfessir merhum Elmalı'lı Hamdi Yazır'ın ayetle ilgili açıklamalarının sadeleştirilmişi şöyledir: " Yani emrimde bulunan ruhun, ona girmesini ve onun vücudunda karar kılmasını emredeceğiz. İşte o zaman balçıktan yapılan bu varlık, canlılık kazanacaktır. Ruhumdan üfledim tabiri azlık için değil, halife olarak yaratılan Hz. Adem'e büyüklük, yücelik verilme belirtisi içindir. Ruhumdan bir parça üfledim, demek değildir. Çünkü ruh, Allahü Teâlâ'nın emrindedir. Üfleme tabiri de, maddeye doğrudan doğruya hayat verilmesini belirtir. Bakara 2/31: " Adem'e bütün isimleri öğretti. " ayetindende anlaşıldığına göre, yalnız bedensel hayat değil, zihnî ve ilmî hayatın başlangıcı olan anlayış ruhunun, düşünüp konuşma özelliğinin buna bağlı olduğunu ifade eder. Yoksa ruh üfleme, hayat işaretlerinden olan nefes alma ile de ifade edilebilinirdi. "

" Meryeme de ruhumuzdan üfledik " ayetinden, Hz. İsâ'nın yaratılışının da tıpkı Hz. Adem'deki gibi olduğunu öğrenmekteyiz. Kur'ân; Yeryüzünde yalnız Hz. Adem ve Hz. İsâ, babasız olarak Cenâbı Allah'ın Ruhundan üfleyerek yaratıldıklarını bildirmektedir.

İnsanların özünü yani canı nefs ve ruh teşkil etmektedir. Her ikisi de benliğin birer parçasıdır. Yaşamımızın mutlak nedeni olan ruh, Cenâbı Hakk'ın emri ile meydana gelmekte ve bizlere yansımaktadır. Allah ile kul arasındaki cereyan, iletişim ve beraberlik ruhun ilâhî oluş sebebidir. Kaf 50/16: "... İnsanı biz yarattık... Biz ona şah damarından daha yakınız. " ayetinin belirttiği gibi ruhun bizdeki varlığı ile Yüce Yaratıcı bizimle hep beraberdir. Kur'ân da bu beraberlik bir çok ayetlerle de vurgulanmıştır. Hadid 57/4: "...O, nerede olursanız olun sizinle beraberdir... " Diğer bir ayeti de dinleyelim. Mücadele 58/7: " ... Üç kişi aralarında fısıltı ile konuşurken dördüncüleri mutlaka Allah'tır. Beş kişi olsalar, altıncıları mutlaka O'dur; gerek daha az ve gerek daha çok her nerede olsalar mutlaka O, beraberlerindedir... " İşte insanlar, Cenâbı Allah'ın her an Kendisi ile beraber olduğunu anlamalıdır. Eğer bu anlayışı yaşayamazsa o zaman benliğini şeytan kaplar ve nefsinin kötü sıfatlarına uyarak Dünya'da ki olgunlaşmasını ve sınavını kaybeder.

İnsanlar, kendilerine bu kadar yakın olan Yüce Yaratıcı'larını nefs perdelerinden dolayı maalesef bilmemektedir. Ancak nefsini arındırmış, nefsi ruhun emrine vererek takva yaşamı ile kemale ermiş insanlar müstesna. Bunlar kurtuluşa ermiş yüce benliklerdir. Ruh cereyanı ile Cenâbı Allah'ın varlığını içinde hisseden büyük tasavvuf şairi Yûnus Emre: " Bir ben var bende, benden içeri. " sözleri bu gerçeği ne kadar güzel ifade etmiştir.

ALLAH'A DÖNDÜRÜLÜRLER

6/61-62: ... Sonunda birinize ölüm geldi mi elçilerimiz onun canını alırlar... Öldükten sonra insanlar gerçek sahipleri olan Allah'a döndürülürler. Bilesiniz ki hüküm yalnız O'nundur...
2/156: ... Biz Allah içiniz ve sonunda O'na dönüp gideceğiz.

Kur'ân, ölüm sonrasını: " Allah'tandı ve O'na döndürüldü. " ifadeleriyle anlatmaktadır. Hayat enerjisini veren ilâhî ceryanın şalteri kapanınca ruh; gerçek sahibi Yüce Yaratıcı'sına geri döner. O'nun huzurunda toplanır, kulun günah ve sevaplarına göre hüküm verilir. İnsanlar, öldükten sonra ancak perdeler kalkınca gerçekle karşılaşırlar. O zaman yaratılış sırlarını anlayabilirler. Tekasür 102/13 de şöyle buyrulmaktadır: " Çokluk kuruntusu sizi oyaladı. Kabri ziyarete kadar sürdü. Öyle değil ileride bileceksiniz. " yani gerçekleri ancak ölüm ile öğreneceksiniz. Eğer benlik Dünyada ki yaşamında nefsinin kötü sıfatlarını tamamiyle kontrol altına almış ve takva yaşamı ile tam arınmış olarak Yüce Yaratıcı'sına sığınıp teslim olmuş ise; nefs perdesini kaldırmış, hakikatleri de görmüş demektir. Peygamber Efendimizin de " Ölmeden evvel ölünüz. " sözünün sırrına erişmiştir.

ŞEYTAN VE MELEK