Salih amel deyimi, Kur'ânın birçok ayetlerinde yer alan önemli kavramlardandır. Salih ameli anlayabilmek için iki kelimenin de manaları ayrı ayrı düşünülmelidir. Salih kelimesinin kökü salâh ve sulh'dan gelir. Karşıtı ise fesad (Bozgunculuk) ve fücûr'dur. Salih, barışçı, güven, temiz, uygun, iyi, fazîletli, dini emirlere uyan, takva ehli, hayır işlerinde yarışan, huzur ve mutluluk getirici anlamına gelir. Amel; iş, çalışma, insanın düşünce ve şuurlu bütün faaliyetleri demektir. Şu halde salih amel nasıl tercüme edilmelidir? Bu deyimi, en güzel bir ifade ile Prof. Dr. Yaşar Nuri Öztürk, Kur'ân'ın Temel Kavramlarında şöyle açıklamıştır : Salih amel, insana hizmete ve barışa yönelik bütün düşünce ve faaliyetler'dir.
Cenâbı Hakk; yaratılış düzenini değiştirmeye çalışan bozgunculara karşı ne kadar uzaksa, varlıklara hizmet ve iyilik sergileyen salih amel sahiplerine de o kadar yakındır. Sad 38/28: " Biz, iman edip salih amel işleyenleri, Yeryüzünde fesad çıkaranlarla aynı mı tutacağız? Yoksa takva sahiplerini, arsız sapıklar gibi mi yapacağız? "
ALLAH SALİH AMEL SERGİLEYENLERİ SEVER
19/96: ... İman edip salih amel işleyenleri, Rahman sevgili kılacaktır.
98/7,8: İman edip salih ameller işleyenler, yaratıkların en hayırlılarıdır. Onların Rableri katındaki ödülleri... And Cennetleridir...
Cenâbı Allah, insanın hayrına ve mutluluğuna katkıda bulunacak hizmet sergileyenleri sever. Onlar, hem iman etmiş ve hem de salih amelde bulunarak, Allah katında yaratılmışların en hayırlıları olma yüceliğine erişmişlerdir.
Salih ameller ile ilgili ne gibi çalışmalar örnek verilebilir? Geçmişte de günümüzde de birçok misaller vardır. Allah rızası için yapılan; okul ve hastaneler, çeşmeler veya ibadet yeri bulunmayan bir bölgede inşa edilen camiler, insanların hayrı ve mutluluğu için ne büyük birer hizmettir. Geçmişte ve zamanımızda Vakıf, Çocuk Esirgeme Kurumu, Kızılay Deneği gibi hayır ve iyilik kuruluşlarını kuran ve işleten zatlar, muhakkak ki Cenâbı Allah'ın sevgili kullarıdır. İslâm Dünyasına yüce bir Kur'ân'ı Kerîm Tefsiri kazandıran büyük müfessir merhum Elmalı'lı Hamdi Yazır'ın insanlığa olan hizmeti nekadar büyüktür. Büyük İslâm alimi Prof. Dr. Yaşar Nuri Öztürk'ün, dini konularda yazmış olduğu birbirinden değerli birçok kitapları, vermiş olduğu konferanslar ve yaptığı televizyon programları ile insanların dini bilgilerle aydınlanması için göstermiş olduğu çağdaş gayret ve çalışmalar hep salih ameldir.
Topluma yararlı ilmî ve içtimaî içerikli değerli kitaplar yazanlar ve öğretenler de insanlara büyük hizmetler yapmaktadırlar. Türkiyede çevre sorunlarına parmak basan, önlem alınması için alâkalıları ve vatandaşları uyaran, çevre dostu Hayrettin Karacan'ın bu hizmetleri, insanların hayrı ve mutluluğu için değil midir? Para, pul, şöhret değil de insanlara faydalı olmak için çalışan, fakirden para almadığı gibi ilaç bile veren bir doktor da, muhakkak ki salih amel sergilemektedir. Maddî menfaat düşünmeden, öğrencilerine sevgi ile yaklaşan, onların faydalı bir insan olarak yetişmeleri için özveri ve gayret gösteren bir öğretmen de, insanların hayrı ve mutluluğuna katkıda bulunmaktadır. Ülkesinin ve şehir halkının hep hayrı ve mutluluğu için, doğru karar ve tatbikatlarla hizmet eden bir başbakan, bir milletvekili, bir belediye başkanı mutlaka salih amel sergilemektedir. Bu yüce insanlardan daha nice örnekler verilebilir. Kur'ân'a göre eğer iman da etmişlerse, sonsuz kurtuluş ve mutluluğa erenler onların ta kendileridir.
PEYGAMBERLER SALİH KULLARDIR
26/83: (Hz. Mûsa) Rabbim bana hükmetme gücü bağışla, beni rahmetinle salih (barışsever, iyi) kullarının arasına kat.
27/19: ... Süleyman dedi: Rabbim ... hoşnut olacağın bir salih amel yapmama imkan ver. Ve rahmetinle beni salih kullarının arasına sok.
12/101: (Hz. Yusuf) Ey Rabbim! ... Beni salihler zümresine kat.
Kur'ân, peygamberlerin en büyük özelliklerinin salih yani barışçı, erdemli, dini emirleri uygulayan, hayır işlerinde yarışan, takva ehli, huzur ve mutluluk getirici sıfatları olduğunu belirtmektedir. O halde mutluluk ve kurtuluşa eriş, bu özellikleri taşıyan mü'minler içindir.
YERYÜZÜNÜN HAKİKİ SAHİPLERİ
21/105: ... Yeryüzüne salih kullarım varis olacaktır.
24/55 : Allah, sizden iman edip salih ameller işleyenlere şöyle vadetmiştir: Andolsun ki, kendilerinden önceki mü'minleri (İsrailoğullarını) nasıl kâfirlerin yerine getirerek egemen kıldı ise, sizi de şimdiki kâfirlerin yerine getirerek hükümran kılacaktır. Seçtiğiniz İslâm dinini, kalplerinizde sağlamlaştırarak güç kaynağı yapacak ve korkularınızı güvene çevirecektir.
Salih amel sahipleri, Cenâbı Allah'ın büyük lütfuna erişmişlerdir. Yeryüzünün topraklarına sahip olma, insanlara yöneticilik etme lütfu, insanın hayrına ve mutluluğuna katkıda bulunacak hizmetler sergileyen bu topluluğa verilacektir. Çünkü onlar, Cenâbı Allah'ın emanetçisi ve vekili olarak halifelik sıfatıyla ilâhî yasaları eksiksiz yerine getirme durumundadır.
KURTULUŞUN ÜÇ ŞARTI
2/62: Şu bir gerçek ki, iman edenlerden, Yahudilerden, Hıristiyanlardan, Sabiilerden (ayrı bir din mensubu) Allah'a ve Ahiret Günü'ne inanıp salih amelde bulunanların, Rab'leri katında kendilerine has ödülleri olacaktır. Korku yoktur onlar için, tasalanmayacaklardır onlar.
5/69: Şüphe yok ki, iman edenler, Yahudiler, Sabiiler ve Hıristiyanlardan kim Allah'a ve Ahiret Günü'ne iman edip de salih amel işlerse, artık onlara korku yoktur. Onlar mahzun da olmazlar.
Cenâbı Allah; vahiyle gelen yasalar arasında hiçbir fark gözetmeden kurtuluşa ermenin askari şartını veriyor: " Her kim ki; Allah'ın Birliği ile ahirette hesaba çekileceğine inanır ve salih amel sergilerse, o insan mutluluğa erecektir. " Şu halde diğer dini görevler yapılmadan iman ile salih amelde bulunmak, hangi İlâhî Kitab'a bağlı olursa olsun, Allah katında ödüllendirilecektir. Bu İlâhî Yasa, iki ayetle de tekrar edilerek vurgulanmıştır.
Kuduz aşısını bulan Pastör ve elektriği keşfeden Edison gibi mucitler, insanlığın hayrı ve mutluluğu için ne büyük hizmetler yapmışlardır. Ayrıca tıp, eczacılık, mühendislik, fizik, astronomi v.s. dallarında insanların hayrı ve mutluluğu için pekçok ilmî kitaplar, buluşlar ve hizmetler tarihe geçmiş ve geçmektedir. Bu tür çalışmalar, mutlaka Cenabı Allah'tan izin ve ilham ile gerçekleşmektedir. İnsanların mutluluğuna hizmet eden bu değerli zatlar, hangi İlâhî Kitap bağımlısı olursa olsun, eğer Cenâbı Allah'a ve Ahiret Günü'ne de iman etmişlerse, Kur'ân'a göre onlar kurtuluşa erdirilecektir. Ancak iman etmemişlerse, yaptıkları işlerin hepsi de boşa çıkar. İbrahim 14/18: " Rablerini inkâr edenlerin amelleri, fırtınalı bir günde rüzgarın tarumar ettiği küle benzer. Kazandıklarından hiçbirşey elde edemezler. İşte bu dönüşü olmayan sapıklığın ta kendisidir. "
KÖTÜLÜKLERİ İYİLİKLERE ÇEVRİLİR
25/70: Ancak tövbe ve iman edip salih amel sergileyenler başkadır. Allah, onların kötülüklerini iyilere çevirir.
29/7: İman edip salih amel yapanların kötülüklerini elbette örteriz. Ve Biz onları, yapmakta oldukları işlerin en güzeliyle ödüllendireceğiz.
Salih amel sergilemek, Cenâbı Allah'ın çok sevdiği bir kulluk görevidir. Yapılmış olan kötülükler affedilerek örtülür ve onlara yalnız iyi amellerinin ödülü verilir.
SALİH AMEL SERGİLEYENLERİN ÖDÜLÜ
16/97: Kadın, erkek inanmış olarak kim salih amel sergilerse, muhakkak onu güzel bir hayat ile yaşatacağız ve böylelerinin ücretlerini, işleyip ürettiklerinin en güzeliyle karşılarız.
19/96: İman edip salih amel sergileyenler için Rahman, (gönüllerde) bir sevgi yaratacak (onları herkese sevdirecek)tir.
45/30: İman edipte salih amelde bulunanların durumu şudur. Rableri onları rahmetine sokacaktır. İşte açık zafer budur.
Salih amel sergileyenlerin ödülü, hem bu dünya da işleyip ürettiklerinin en güzeli bir hayat ile yaşama ve hem de ahirette kurtuluşa erme mutluluğudur. Cenâbı Allah, onları sonsuz rahmetine almış ve en güzel bir şekilde de ödüllendireceğini buyurmaktadır.
TÖVBE EDENLER